Kielce i okolice miasta słynęły od zawsze z kamiennych skarbów ukrytych we wnętrzu otaczających miasto wzniesień. Występujące tu kruszce, przyciągały pradawnych kopaczy już od zarania dziejów.  Na ślady starych robót górniczych jak i dawnych pochodzących z XVIII i XIX wieku budowli przemysłowych natrafiamy w wielu w wielu miejscach w rejonie kieleckim. W początkach osadnictwa poszukiwano krzemienia, ochry, glin, żelaza, by już na początku rozpocząć eksploatację kruszców ołowiu a następnie miedzi. W związku z powadzonymi  robotami wydobywczymi, istniała potrzeba uruchomienia hut, które powstały w pobliskim Niewachlowie, Kostomłotach, Miedzianej Górze, Białogonie, i w Szczukowskich Górkach. Obok eksploatacji kruszców ołowiu, miedzi i cynku rozpoczęto wydobywanie bardzo dekoracyjnego kalcytu, jak również wapieni kolorowych zwanych potocznie  “marmurami”. Możliwości wydobywcze w rejonie kieleckim zaistniały dzięki występowaniu tu na powierzchni takich kopalin, które na Niżu Polskim zalegają na głębokości nawet kilku tysięcy metrów. W Kielcach i w okolicy, spotykamy sztuczne i naturalne odsłonięcia skał wszystkich okresów geologicznych, począwszy od kambru na czwartorzędzie kończąc.       

Geopark Kielce
25-361 Kielce, ul. Szymanowskiego 6
tel.: 041-367-66-54
fax: 041-367-65-83
www.geopark.pl
e-mail: geopark.kielce@um.kielce.pl

Klubu Miłośników Geologii
Kieleckie Centrum Kultury Plac Moniuszki 2 A
Kierownikiem klubu jest  mgr Barbara Jędrychowska 
tel. 504-890-082



Kadzielnia, zanim została częściowo objęta ochroną jako rezerwat przyrody nieożywionej, miała długą i bogatą historię, związaną z tradycją górnictwa skalnego w regionie świętokrzyskim i samych Kielcach. Począwszy od XVIII wieku na wzgórzu Kadzielnia  istniało szereg łomików, które w miarę rozwoju eksploatacji, połączyły się w jeden rozległy kamieniołom.Od początku działalności górniczej wydobywano tu wapień dewoński na potrzeby budownictwa. W 1770 roku, z inicjatywy biskupa Kajetana Sołtyka zbudowano przy wyrobiskach piec do wypalania wapna. Eksploatacja skały wapiennej na Kadzielni trwała nieprzerwanie do 1962 roku Na Kadzielni utworzono wówczas  rezerwat, w celu zachowania fragmentu wzniesienia (Skałki Geologów) z cennymi pod względem naukowym, dydaktycznym i krajobrazowym odsłonięciami wapieni dewonu górnego. Na stosunkowo niewielkim obszarze ówczesnego rezerwatu znalazły się m.in. cnne stanowiska chronionej roślinności naskalnej, interesujące formy krasowe i stanowiska paleontologiczne. Kadzielnia jest terenem niezwykle atrakcyjnym pod względem naukowym, dydaktycznym i krajoznawczym. Ze szczytu Skałki Geologów rozciąga się piękny widok na Karczówkę, Pasmo Zgórskie i Posłowickie oraz Telegraf.  Niezapomniane wrażenie na zwiedzającychwywierają wysokie ściany wyrobiska, urozmaicone lejami i szczelinami krasowymi wypełnionymi czerwonawą (terra rosa) i brunatną (terra bruna) zwietrzeliną. Na Kadzielni znajduje się największe w Górach Świętokrzyskich skupisko jaskiń, m.in. Jaskinia Jeleniowska, Komin Geologów, Szczelina Kadzielniańska, Prochownia, Jaskinia pod Łodzikami. Wszystkie te formy związane są z procesami krasowymi, które zachodziły pod wpływem wody zawierającej dwutlenek węgla i rozpuszczającej skały wapienne.






Rezerwat został utworzony w roku 1952 r. na miejscu dawnego kamieniołomu,  w którym wydobywano skałę wapienną. Do objęcia ochroną tego unikatowego miejsca, przyczynił się wybitny geolog Jan Czarnocki stąd też rezerwat nosi jego imię. Rezerwat, utworzony na terenie dwóch nieczynnych wyrobisk surowca skalnego, ma powierzchnię 0,55 ha i jest najmniejszym kieleckim rezerwatem przyrody. Ochroną częściową objęto profil geologiczny w wyrobiskach dawnego kamieniołomu w postaci przefałdowanych i obróconych w pion warstw skał wapiennych. Pod wpływem czerpiących energię z wnętrza ziemi sił tektonicznych, pierwotne poziome warstwy skalne zmieniły swe położenie. Niektóre z nich ułożone są niemal pionowo. Ewenementem jest widoczna we wschodniej ścianie chronionej grzędy skalnej deformacja tektoniczna, w formie fałdu   leżącego (obalonego). Na lewo od środka fałdu warstwice stoją prawie pionowo, w dolnej części ściany podginają się na niego, a w górnej okrywają go. Pozostałością po morzu, które niegdyś zalewało ten teren, są znajdujące się w rezerwacie skamieniałości koralowców i ramienionogów. Miejsce o odwiedzają liczne grupy wycieczkowe z kraju i zagranicy, a zdjęcia tutaj zrobione, umieszczane są w wielu szkolnych podręcznikach, ułatwiając młodzieży poznanie procesów geologicznych.

 

                     REZERWAT BIESAK-BIAŁOGON         

Rezerwat przyrody nieożywionej “Biesak-Białogon”, utworzony został w 1981 r. w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych wychodni skał ordowickich i kambryjskich. Rezerwat położony jest na wysokości 285-297 m n.p.m., na północno-zachodnim obrzeżu Pasma Posłowickiego na wzgórzu zwanym Kamienną Górą. Głównym przedmiotem ochrony są tu utwory geologiczne odsłaniające się w starym wyrobisku, częściowo zalanym wodą kamieniołomu Biesak-Białogon wraz z najbliższym leśnym otoczeniem.

REZERWAT WIETRZNIA im. Zbigniewa Rubinowskiego