Szlak czerwony Chęciny – Kielce im. Sylwestra Kowalczewskiego

Czerwony szlak pieszy z Chęcin do Kielc od 1981 r. roku nosi imię Sylwestra Kowalczewskiego – pedagoga, badacza, autora wielu publikacji na temat regionu świętokrzyskiego oraz wybitnego znawcę krajoznawczego.

fot. Łukasz Zarzycki

Podczas wędrówki można „zaliczyć” kilka wybitniejszych wzniesień, z których roztacza się panorama na okoliczne pasma. Doskonałym puntem widokowym jest grzbiet Karczówki, skąd roztacza się widok na panoramę Kielc. 

Szlak przebiega po bardzo malowniczym terenie. Łączy atrakcje geologiczne Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego z zabytkami historycznymi i technicznymi oraz widokowymi. Na szlaku zastosowano różne formy ochrony przyrody, a są to m.in. rezerwaty przyrody: Zelejowa, Jaskinia Raj (obok szlaku), Karczówka Lasy Pasma Zgórskiego. Pokonując dystans szlaku czerwonego zdobędziesz szczyty do Korony Gór Świętokrzyskich, czyli Zelejową oraz Karczówkę.

Szlak rozpoczyna się na Dolnym Rynku tuż obok przystanku autobusowego w Chęcinach, a kończy się w Kielcach na zakończeniu u podnóża Karczówki.

fot. Łukasz Zarzycki

Najbliższy przystanek MPK znajduje się ok. 500 m. na ul. Jagiellońskiej. Początek, jak i koniec szlaku, są oznakowane zgodnie z instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK, tj. białą kropką z kółkiem, którego barwa odpowiada kolorowi szlaku i w tym przypadku jest to kolor czerwony.

Trasa to blisko 18-kilometrowy szlak o sumie podejść 465 metrów, wiodący w większości utwardzonymi drogami polnymi oraz leśnymi ścieżkami. W kilku miejscach prowadzi chodnikami wzdłuż dróg asfaltowych (Chęciny, Zalesie, Białogon). W Chęcinach, Czerwonej Górze, Zgórsku, Zalesiu szlak przekracza ruchliwe drogi, gdzie wymagane jest zachowanie dodatkowej uwagi. Na trasie natrafiamy na skalną grań góry Zelejowej, miejsce w którym należy zachować wyjątkową ostrożność, zwłaszcza po opadach deszczu.

fot. Łukasz Zarzycki

Wyzwaniem dla mniej wprawionych wędrowców może być również strome podejście pod górę Patrol od strony Zalesia. Na pokonanie całego szlaku (w jedną stronę) trzeba przeznaczyć około 5 godzin.

Szlak w całości znajduje się na terenie powiatu kieleckiego, prowadzi przez gminy: Chęciny, Sitkówka-Nowiny, Kielce oraz przez Nadleśnictwo Kielce.
Dobrym punktem wypadowym na szlak są Kielce.

Do ważniejszych miejscowości na szlaku należą: Chęciny, Czerwona Góra czy Białogon (te dwie ostatnie w sytuacji gdybyśmy chcieli podzielić szlak na krótsze odcinki). Można do nich dojechać autobusem MPK oraz innymi środkami transportu komunikacji zbiorowej. Rozkłady jazdy autobusów miejskich oraz pozostałych przewoźników można znaleźć na stronach www.dworzec.kielce.pl, www.ztm.kielce.pl.

Do charakterystycznych miejsc na szlaku należą m.in. Chęciny, Góra Zelejowa, Czerwona Góra, Jaskinia Raj, Kielce – Białogon, góra Brusznia oraz góra Karczówka.

Chęciny to miasto, o którym pierwsze wzmianki pojawiły się już w 1275 r., a na przełomie wieku XIII i XIV na grzbiecie skalistego wzgórza wzniesiono zamek królewski. Obecnie ruiny gotyckiego zamku stanowią główny punkt na mapie turystycznej Chęcin i okolic. Dominujące nad miastem baszty zamkowe stały się jednocześnie puntem widokowym, z którego można podziwiać panoramę miasta oraz okolicznych pasm i wzniesień. Oprócz ruin zamku, warto w Chęcinach zwiedzić gotycki kościół p.w. św. Bartłomieja, zespół klasztorny franciszkanów, renesansową kamienicę „Niemczówkę” z 1570 r., synagogę przy ul. Długiej oraz cmentarz żydowski na zboczu Góry Zamkowej.

fot. Łukasz Zarzycki

Góra Zelejowa (360 m n.p.m.) to wyniesienie znajdujące się na terenie Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego, gdzie znjduje się rezerwat pod tą samą nazwą, obejmujący cały masyw Góry Zelejowej. Rezerwat został utworzony w 1954 r.w celu ochrony form skalnych, które stanowią przykłady wietrzenia krasowego oraz odsłonięć geologicznych ilustrujących ciekawe zjawiska tektoniczne oraz zjawisko mineralizacji. W rezerwacie można trafić na kilka rzadkich gatunków roślin, a są to m.in. chaber nadreński, aster gawędka, krwawnik pannoński, rojnik pospolity, rozchodnik ostry i boloński oraz krzewy tarniny, berberysu i jałowca. To stąd pochodzi słynna w całym kraju „różanka zelejowska”, najcenniejsza odmiana wydobywanych w okolicy Chęcin wapieni potocznie zwanych marmurami chęcińskimi. Różanka została wykorzystana m.in. do wystroju wnętrza katedry wawelskiej, a także wykonania detali ołtarza głównego w klasztorze na Karczówce.

fot. Łukasz Zarzycki

Czerwona Góra (328 m n.p.m.) - wzniesienie o wysokości 328 m n.p.m. znajdujące się w Paśmie Bolechowickim Gór Świętokrzyskich, zbudowane z wapieni dewońskich przykrytych zlepieńcami cechsztyńskimi, zwanymi potocznie zlepieńcami zygmuntowskimi. Te ostatnie składają się z tkwiących w wiśniowym cieście skalnym otoczaków przeważnie wapieni dewońskich. Na południowo-zachodnim stoku znajduje się obecnie nieczynny już kamieniołom Zygmuntówka. Warto wiedzieć, że w 1643 r. wyciosano tu kolumnę, na której ustawiono posąg Zygmunta III Wazy (stąd nazwa zlepieńców zygmuntowskich), znajdujący się na placu Zamkowym w Warszawie. W 1885 r. zastąpiono ją nową kolumną z fińskiego granitu rapakiwi. Kolumna z Czerwonej Góry spoczywa obecnie w lapidarium Zamku Królewskiego w Warszawie.

fot. Łukasz Zarzycki

Jaskinia Raj została odkryta w 1963 r. przez grupę pasjonatów i stała się jedną z najbardziej znanych atrakcji Gór Świętokrzyskich, a z powodu swojej wyjątkowości uzyskała status rezerwatu przyrody. Jaskinia zachwyca bogactwem kalcytowych form naciekowych, różnorodnością wytworów skalnych, tj. stalaktytów, stalagmitów, stalagnatów, pizoidów, ale również innych form krasowych. Jaskinia stała się również azylem dla nietoperzy oraz reliktowych okazów pająków. Nieopodal jaskini znajduje się Centrum Neandertalczyka, gdzie można zobaczyć ekspozycję muzealną prezentującą krzemienne narzędzia człowieka neandertalskiego mieszkającego tu 50.000 lat temu, naturalnych rozmiarów replikę mamuta, szczątki nosorożca włochatego i niedźwiedzia jaskiniowego oraz hologram 3D czaszki neandertalczyka. Multimedialna forma podania tych informacji dodatkowo zwiększa poziom atrakcyjności tego miejsca.

fot. Łukasz Zarzycki 

Zgórskie Góry lub inaczej Pasmo Zgórskie położone na obszarze Kielecko-Chęcińskiego Parku Krajobrazowego. Najwybitniejszym wzniesieniem pasma jest góra Patrol mierząca 388 m n.p.m. Może i jej wysokość nie jest imponująca, ale charakterystyczne strome podejście potrafi zmęczyć nawet najwytrawniejszych piechurów. Pasmo porastają w głównej mierze bory mieszane, grądy i buczyny. Zgórskie Góry to pasmo rozciągające się od zachodu – okolice Rykoszyna – po przełom Bobrzy na wschodzie.

Kielce–Białogon – jeszcze do 1966 r. Białogon był samodzielną osadą powstałą i rozwiniętą dzięki przemysłowi. Kiedy w XVI w. odkryto w Miedzianej Górze bogate złoża kruszców, w Białogonie zbudowano hutę miedzi i ołowiu, działającą jeszcze w XVII w. W 1817 r. ukończono tu hutę Aleksandra, a dziesięć lat później, staraniem Stanisława Staszica a potem Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, hutę przekształcono w „fabrykę machin”. Fabryka obejmowała warsztaty mechaniczne, odlewnię, walcownię i piec kopułowy. Dla załogi wybudowano osiedle urzędniczo-robotnicze, kompozycyjnie sprzężone z zakładem. Centrum stanowi plac przed fabryką, z którego promieniście wybiega 5 ulic (środkowa z nich prowadzi ku trasie Kraków-Kielce).

W Białogonie zobaczysz także, wbudowany w stylu zakopiańskim drewniany kościół z gontowymi dachami. Wybudowany został w 1918 r. dzięki staraniom miejscowej ludności i zarządcom fabryki. Kościółek tworzy wydłużona nawa, do której od strony północnej przylega niewiele od niej węższe, trójbocznie zamknięte prezbiterium. Wnętrze świątyni pozostawiono w surowym drewnie.

fot. Łukasz Zarzycki

Góra Brusznia (312 m n.p.m.) to wzniesienie należące do Pasma Kadzielniańskiego, które leży w Chęcińsko- Kieleckim Parku Krajobrazowym. Górę porasta las sosnowy. Tutaj w 1863 r. miało miejsce konspiracyjne spotkanie powstańców styczniowych, którzy planowali atak na Kielce, będące wtedy w rękach Rosjan. Ku pamięci powstańców staraniem I Kieleckiej Drużyny Harcerskiej w 1917 r. na szczycie góry postawiono Krzyż Harcerski.

Góra Karczówka (336 m n.p.m.), czyli najwybitniejsze wzniesienie Pasma Kadzielniańskiego położone na terenie rezerwatu przyrody „Karczówka” oraz na obszarze Chęcińsko-Kieleckiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat porasta las mieszany, a dominuje tutaj sosna z domieszką buka, brzozy, dębu, graba i osiki. W rezerwacie znajduje się pomnik powstańców styczniowych z 1863 r. oraz pozostałości po prowadzonej tu w XV-XVII w. eksploatacji górniczej rud ołowiu w postaci szpar, szybików i lejów.

Ciekawym obiektem jest pobenedyktyński klasztor z XVII w., który obecnie znajduje się pod opieką braci pallotynów. Kościół ufundowany został przez biskupa Marcina Szyszkowskiego w podzięce za oszczędzenie Kielc przed szalejącą w kraju zarazą. W kościele zwróć uwagę na kaplicę św. Barbary z interesującą barokową rzeźbą patronki górników wykonaną w 1644 r. z bryły galeny – rudy ołowiu.

fot. Łukasz Zarzycki 

Administartorem szlaku jest PTTK Oddział Świętokrzyski w Kielcach,

tel. 41 344 77 43,
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.