Oferta turystyczna
Kalendarz imprez
Newsletter
Jeśli chcesz być informowany na bieżąco o nowościach w naszym serwisie podaj swój adres e-mail.
Wspomnienia z imprez



Zamow przewodnika
+ Nawigacja: PTTK Kielce » Historia Oddziału

Wystawa Świętokrzyska – czas małego jubileuszu

     W 1936r. przypadł jubileusz 30.lecia założenia PTK w Warszawie wpisujący się płynnie w 10. rocznicę śmierci Stefana Żeromskiego (1864-1925), członka honorowego PTK. W tych trzydziestu latach ogólnopolskiej działalności Towarzystwa, Oddział Kielecki miał piękną kartę swojej historii. Z perspektywy dnia dzisiejszego można stwierdzić, że wówczas był to mały jubileusz z wielkim wydarzeniem kulturalnym, którym była Wystawa Świętokrzyska, najpierw otwarta w Warszawie, a następnie w Kielcach.
     Góry Świętokrzyskie były krainą ukochaną przez Aleksandra Janowskiego, Aleksandra Patkowskiego, Stanisława Lencewicza, Władysława Szafera, Januarego Kołodziejczyka, Jana Czarnockiego, Jana Samsonowicza, żarliwych społeczników Edmunda Massalskiego, Sylwestra Kowalczewskiego, Mieczysława Radwana i wielu innych. W takim gronie idea promowania Krainy Świętokrzyskiej w związku z jubileuszem PTK była czymś nader oczywistym.
     Przygotowania do Wystawy rozpoczęte zostały w Warszawie w styczniu 1934r. i prowadzone były pod ideowym kierunkiem A. Patkowskiego, idącego w sprawach regionalizmu za wielkim głosem S. Żeromskiego. Jemu zawdzięczamy również dwie złote księgi krajoznawstwa: Pamiętnik Świętokrzyski oraz Sandomierskie. Góry Świętokrzyskie. Pod względem naukowym wszystkie prace koordynował prof. Bolesław Hryniewiecki (1875-1963), wybitny polski botanik pracujący z zespołem, do którego weszli Jan Czarnocki, Stanisław Lencewicz, Roman Kobendza, Józef Kostyrko, Mieczysław Radwan, Jerzy Remer i inni naukowcy. Sekretariat komitetu organizacyjnego prowadziła córka J. Czarnockiego, Katarzyna Czarnocka, dziś prof. Katarzyna Pawłowska, zaliczana do nestorów polskiej geologii. Całe zamierzenie było pochodną badań naukowych podjętych w Górach Świętokrzyskich w 1909r. przez PTK i Komisję Fizjograficzną Krakowskiej Akademii Umiejętności oraz działań Komitetu Ochrony Puszczy Jodłowej, który podejmując w 1925r. apel dr Januarego Kołodziejczyka, zmierzał pod patronatem Prezydenta RP prof. Ignacego Mościckiego do utworzenia w obrębie Łysogór pierwszego w Polsce Parku Narodowego im. S. Żeromskiego. Obecnie można skonstatować, że wszystkie czynności organizacyjne prowadzone były z iście zegarmistrzowską precyzją. Odbyto ponad 30 ogólnych spotkań roboczych, z których 18 dotyczyło zagadnień regionu świętokrzyskiego, m.in. w dniu 10.05.1935r. omawiano granice i podział wewnętrzny regionu. Zadbano o wydanie pocztówek z okolicznościowym nadrukiem „Z Wystawy Świętokrzyskiej” wg fotografii J. Czarnockiego i R. Kobendzy, wydano dwa foldery autorstwa A. Patkowskiego pt. Góry Świętokrzyskie i Sandomierz, folder autorstwa E. Massalskiego pt. Kielce i Chęciny oraz przewodnik po Wystawie. Wydawnictwa finansował Wydział Turystyki Ministerstwa Komunikacji, w którym na stanowisku radcy pracował dr Mieczysław Orłowicz (1881-1959). Notabene, przybył on do Kielc w styczniu 1936r. i wygłosił porywającą prelekcję na temat Huculszczyzny i Czarnohory. Wszystkie te foldery pomimo, że należą do białych kruków są w zbiorach naszej Regionalnej Pracowni Krajoznawczej, w czytelni Muzeum Narodowego w Kielcach i w rękach kolekcjonerów.
     Bohaterem Wystawy była Kraina Świętokrzyska ukazana we wszystkich możliwych perspektywach, od prehistorii do czasów współczesnych przez historię, geologię, geografię, florystykę, etnografię, leśnictwo, sztukę i architekturę, przemysł i rolnictwo, literaturę ze szczególnym wyakcentowaniem dorobku A. Dygasińskiego i S. Żeromskiego. Jej scenariusz  obejmował mapy, plansze poglądowe, wykresy, zdjęcia i ponad 2000 najróżniejszych eksponatów. Całość była zestawiona w sposób bardzo profesjonalny i z autentycznym artyzmem. Sale wystawowe wypełniał zapach świeżej jedliny dyskretnie rozrzuconej między gablotami. Większość recenzji i opisów Wystawy, a było ich mnóstwo w ponad 100 czasopismach, podkreślało jej świetne przygotowanie pod względem naukowym i technicznym. Pisano, że jest wielkim krokiem w rozwoju ruchu krajoznawczego, że otwiera oczy na piękno terenów położonych najbliżej stolicy, że jest prawdziwą rewelacją. O malkontentach pisać się nie będzie - oni byli i do dziś są wszędzie.
     Otwarcie Wystawy w Warszawie w salach Oficerskiego Kasyna Garnizonowego przy Alei Szucha 29  odbyło się 7 marca 1936r. przez Ministra Spraw Wewnętrznych Władysława Raczkiewicza, który wówczas był również prezesem Zarządu Głównego PTK. Ceremonia, w której uczestniczyło ponad 1000 osób była transmitowana na cały kraj przez Polskie Radio. W dniu 26 marca 1936r. zwiedził ją Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki w asyście najwyższych urzędników państwa i w ten sposób dowartościował trud całego przedsięwzięcia. W Warszawie Wystawa czynna była do 29 marca 1936r. i w tym czasie zwiedziło ją ok. 21 tys. osób.
      W Kielcach Wystawa Świętokrzyska udostępniona była w dniach od 9 maja do 30 czerwca 1936r. w domu PWiWF im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, tj. o 9 dni dłużej niż to było zaplanowane i uwidocznione w oficjalnych drukach. Patronował jej Wojewoda Kielecki dr Władysław Dziadosz (1893-1980). Wszystkie sprawy organizacyjne podjął Oddział Kielecki PTK wspierany przez Oddziały w Starachowicach i Ostrowcu Św. Prawdziwą ozdobą ekspozycji były niezrównane zdjęcia, które wykonał „ wypróbowany przyjaciel Ziemi Świętokrzyskiej” E. Massalski oraz zdjęcia pana Kofronia ukazujące uroki „Ameliówki”, która w 1928r. gościła Prezydenta RP prof. I. Mościckiego. Kielecka edycja Wystawy również cieszyła się żywym zainteresowaniem społeczeństwa. Zwiedziło ją ponad 6 tys. osób, w tym 133 wycieczki krajowe i 2 wycieczki z Czechosłowacji.
     Uzupełnieniem Wystawy był I Zjazd Krajoznawczy Gór Świętokrzyskich zorganizowany od 31.V do 1.VI.1936r., który rozpoczął się uroczystą mszą świętą w kieleckiej katedrze. Referaty na zjeździe wygłosili: A. Patkowski - „Ideologia polskiego krajoznawstwa”, dr geologii Zbigniew Sujkowski - „Geneza krajobrazu świętokrzyskiego” i M. Radwan - „Staropolskie zagłębie żelazne”. Był spektakl teatralny Wesele Świętokrzyskie przygotowany przez zespół Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz odbyto serię wycieczek terenowych na Karczówkę, do Chęcin, w Puszczę Jodłową, do Bobrzy, Sielpi, Samsonowa i Bartkowa pod przewodnictwem A. Patkowskiego, E. Massalskiego, K. Kaznowskiego, M. Radwana.
     Wystawa Świętokrzyska stała się kamieniem węgielnym pod wizję nowoczesnego muzeum, która ziściła się po wielu latach, dała również świadectwo o roli i znaczeniu Kielecczyzny w życiu Polski zarówno w wymiarze historycznym jak i współczesnym.
Kielce - Informacje Z życia PTTK
Region - warto zobaczyć


Współpraca



Facebook
Konkurs